درخواست تخليه محل كسب يا پيشه يا تجارت
پس از اتمام مدت قرارداد اجاره موجر مي‌تواند در شرايط زير درخواست تخليه محل كسب يا پيشه (حرفه) يا تجارت را نمايد:
1- تخليه ملك تجاري به منظور احداث ساختمان جديد به شرط اينكه پروانه ساختماني يا گواهي شهرداري ارائه شود. و شهرداري وظيفه دارد پروانه ساختمان و يا گواهي مورد نظر را صادر و به مالك تسليم نمايد.
2- چنانچه شخص موجر بخواهد از ملك براي كسب يا پيشه يا تجارت خود استفاده كند.
3- اگر محل كسب يا پيشه (حرفه) يا تجارت براي سكونت مناسب باشد و مالك براي سكونت خود يا فرزند يا پدر يا مادر يا همسر خود درخواست تخليه نمايد.
در مواردي كه ذكر شده دادگاه ضمن صدور حكم تخليه براي مستأجر به پرداخت حق كسب يا پيشه يا تجارت توسط موجر نيز حكم خواهد داد.
* هرگاه مالك حسب مورد تا شش ماه از تاريخ تخليه شروع به ساختن ساختمان نكند يا حداقل مدت يك سال از محل مورد اجاره به طريقي كه ادعا كرده استفاده ننمايد به درخواست مستأجر قبلي به پرداخت مبلغي معادل يك سال اجاره‌بها يا اجرت‌المثل مورد اجاره در حق او محكوم خواهد شد. مگر آنكه ثابت شود تأخير و ديركرد شروع ساختمان سازي يا عدم استفاده از مورد اجاره در اثر اجبار يا مبتني بر دلايل خارج از اراده مالك بوده است.
* تبصره: اگر در ملك مورد تخليه مستأجرين متعددي باشند و موجر تقاضاي تخليه ساير قسمت‌ها را نيز نموده باشد مهلت فوق از تاريخ تخليه آخرين قسمت خواهد بود.
* طبق ماده 19 قانون روابط موجر و مستأجر 1356 هرگاه مستأجر محل كسب يا پيشه يا تجارت به موجب قرارداد اجاره، حق انتقال به غير را داشته باشد مي‌تواند براي همان شغل يا مشاغل مشابه آن منافع مورد اجاره را با سند رسمي به ديگري انتقال دهد.
* هرگاه در اجاره‌نامه حق انتقال به غير سلب (گرفتن) شده يا اجاره‌نامه‌اي در بين نباشد و مالك راضي به انتقال به غير نباشد بايد در مقابل تخليه ملك، حق كسب يا پيشه يا تجارت مستأجر را بپردازد، در غير اين صورت مستأجر مي‌تواند براي تنظيم سند انتقال به دادگاه مراجعه نمايد.
* تبصره 1: اگر مستأجر بدون رعايت مقررات اين ماده ملك مورد اجاره را به ديگري واگذار نمايد موجر حق درخواست تخليه را خواهد داشت و حكم تخليه عليه متصرف يا مستأجر اجرا خواهد شد. و در اين صورت مستأجر يا متصرف حسب مورد استحقاق (شايستگي) دريافت نصف حق كسب يا پيشه يا تجارت را خواهد داشت.
* تبصره 2: حق كسب يا پيشه يا تجارت به مستأجر همان محل اختصاص دارد و انتقال آن به مستأجر جديد فقط با تنظيم سند رسمي معتبر خواهد بود.